DOI : https://doi.org/10.1038/s41467-024-47786-4
Yazarlar: Elizabeth L. Chamberlain, Steven L. Goodbred, Michael S. Steckler, Jakob Wallinga, Tony Reimann, Syed Humayun Akhter,
Rachel Bain, Golam Muktadir, Abdullah Al Nahian, F. M. Arifur Rahman, Mahfuzur Rahman, Leonardo Seeber & Christoph von Hagke
Araştırmacılara göre 2500 yıl önce olan büyük bir deprem dünyadaki en büyük nehirlerden birinin yönünü aniden değiştirdi. Bu hafta Nature Communications dergisinde yayımlanan bir makale eski zamanlarda Bengal deltasında bilinmeyen bir depremin, Ganj Nehri’nin ana kanalını nehir avülzyonu olarak bilinen bir süreçte yeniden yönlendirdiğini gösterdi.
“Nehir avülziyonu”, bir nehrin mevcut yatağını terk ederek yeni bir yatak oluşturması anlamına gelir. Bu süreç genellikle nehirin akışındaki değişiklikler veya coğrafi etkiler sonucunda meydana gelir.
Bu çalışmanın başyazarı ve WUR araştırmacısı Liz Chamberlain “Depremlerin yol açtığı jeotehlikeleri iyi biliyoruz. Nehir yatağı değişimlerinin de tıpkı bir barajın çökmesi gibi katastrofik olabileceği açıktır. Ama bu çalışmaya kadar depremlerin Ganj gibi devasa nehirlerde nehir avulsiyonuna yol açabileceği daha önce doğrulanmamıştı. ”
Vanderbilt Üniversitesinden Steve Goodberg “Bangladeş dünyanın en yoğun yerleşim yerlerinden biridir. Zamanımızda böyle bir depremin nüksetmesi durumunda büyük taşkınlar, yer sarsıntıları yanında sediment sıvılaşmaları da görülür. Bu da Ganj kıyısındaki milyonlarca insanı etkiler olur” demektedir.
Çökelti içindeki kum arkları antik bir depremi ortaya çıkardı
Deprem ve nehir yatağının değişmesi gömülü çökeltiler incelenerek yeniden yapılandırılmıştır. Deprem anındaki sürekli sarsıntılar basınçlı kumu üstteki çamur katmanlarına enjekte edebilir. Bu fenomen deltaların yumuşak sedimentlerinde dikey kum bentleri ya da “sismitler” olarak kaydedilmiştir. Bu olgunun modern örnekleri dünyanın dört bir yanında bulunmaktadır.
Bu çalışma, temel araştırmaların doğal tehlikeleri ve bunların etkilerini tahmin etme becerimizi nasıl geliştirebileceğini açıkça göstermiştir
Fotoğraf : İlgili makaleden alınmıştır.
Justin Lawrance
BİTKİ SAĞLIĞI 