Rekabetçi, sürdürülebilir doğal insektisitler

Yazarlar : Manar Fawzi Bani Mfarrej , Fatimetou Mohamed Rara

DOI: https://doi.org/10.1016/j.chnaes.2018.08.005

ABSTRACT : Sentetik insektisitlerin insan sağlığına ve çevreye olan bir çok olumsuz etkisinden sakınmak için, doğal organik insektisitler bir alternatif olarak değerlendirilmelidir. Bu araştırmada çeşitli organik pestisitlerin ön denemeler sonucunda belirlenen 11 farklı bileşik farklı dozlarda karıştırılarak en etkili doğal organik pestisit elde edilmeye çalışıldı. Testler sonucunda bazı karışımların çok etkili olduğu görüldü. Neem yağı, Lavanta yağı ve Pamuk yağı uzun bozunma zamanları¹ ile en başarılı olan pestisitler oldular. Diğer yandan sarımsak yağı ve nane yağı da yine yüksek bozunma zamanları ile efektif böcek uzaklaştırıcılar² olduklarını gösterdiler. En etkili insektisit olarak olarak tespit edilen doğal bileşikler deneyin ikinci aşamasında tek bir insektisit yapma amacıyla karıştırıldılar. Nihai insektisit, sopa böcekleri (phasmatodea) ve karıncalar üzerinde etkili oldu.

EN AKTİF DOĞAL INSEKTISITLER

Neem yağı : Neem yağının en etkili aktif maddesi “Azadirachtin” hem bir böcek öldürücü hem de böcek uzaklaştırıcıdır. Azadirachtin böceklerin hormonlarına etki edererk büyümelerini ve yumurta bırakmalarını engeller. Bir çok bitki zararlısı ve böcekle birlikte çekirgeler, nematodlar üzerinde de etkilidir. Buna rağmen neem yağı memelilere, arılara, bitkilere ve kuşlara karşı zararsızdır.

Lavanta yağı: Lavanta, karanfil ve sarımsak yağları böcek ve parazit uzaklaştırıcı olarak; bitler, pireler, uyuz, keneler, sivrisinekler, karıncalar ve güveler üzerinde etkilidir.

Pamuk yağı ve Pirinç kepeği : Börülce kurdu(Callosobruchus maculatus), Gümüşi beyaz sinek(Bemisia argentifolli) diğer böcekler ve akarlara karşı etkilidir.

Domates Yaprakları : Kesildiği zaman içindeki alkaloidler açığa çıkarak böcek uzaklaştırıcı etki gösterirler. Afitler ve diğer bitki zararlıları üzerinde etkilidir.

Genel Adı	LD50 mg/kg
Aldicarb	0.93
Brodifacoum	0.30
Parathion	13
Methyl-parathion	14
Mercuric chloride	1
Phorate	2
DDT	113
Diazinon	300

Genel Adı	LD50 mg/kg
Neem Yağı	32
Sarımsak	850
Karanfil yağı	2650
Sitrik asit	3000
Lavanta yağı	5000
Krizantem özü	5620

Tablo 1 ve Tablo 2 kıyaslandığında sentetik insektisitlerin toksisitesinin ne kadar yüksek olduğu görülebiliyor. Sentetik insektisitler hem çok düşük LD₅₀ değerleri hem de çok uzun süre bozunmadan doğada kalabilme özellikleri sebebiyle endişe yaratıyorlar.

---

LD₅₀ Nedir?

“Lethal Dose” kısaltması olup uygulanan bir zehirin uygulandığı popülasyonda %50 oranında ölüme neden olduğu dozdur. Peki belirteç olarak neden %50’nin seçildiğini düşüdünüz mü? %50 ölüm oranı büyük popülasyonlar üzerinde güvenilir ve tekrarlanablir sonuçlar verir, farz-ı misal %20 ya da %80 gibi uç değerlerde varyasyon daha fazla olabilirdi, bu da sonuçların tutarlılığını azaltırdı. Ayrıca farklı maddelerin toksisitesinin karşılaştırılması için de bir ortak referans noktasıdır. Son olarak doz-yanıt eğrisinin ortasında yer alan %50 değeri, eğrinin dengeli ve anlamlı bir bölümünü temsil eder.

---

Araştırmanın sonuçları

En yüksek öldürücülük ve böcek uzaklaştırma özelliği olan yağlar ile en uzun parçalanma zamanına sahip yağlar karıştırılarak bir miks hazırlandı.

Neem yağı	200 mL
Pamuk yağı	20 mL
Lavanta yağı	20 mL
Nane yağı	20 mL
Sarımsak yağı	20 mL
Sirke	100 mL

Araştırmanın sınırları

Bu araştırma olanaksızlık sebebi ile sadece karıncalar üzerinde yapılan denemelerle oluşturulmuştur.

Çevirmen yorumu

Çalışmanın çoğunlukla bitkilere ciddi bir zararı olmayan karıncalar ile kısıtlı olması çok talihsiz, Ayrıca fitotoksik etkiden yani hazırlanan karışımın hangi bitkilere hangi dozlarda uygulanmasının güvenli olduğundan da hiç bahsedilmemiş. Tüm bunlara rağmen; bazı doğal esansiyel yağların böcek öldürücü ve uzaklaştırıcı etkisinin olabileceğinin bilinmesi adına bu makaleyi çevirmiş bulundum.

1. High degradation time ↩︎
2. Repellant ↩︎

Fotoğraf: MART PRODUCTION: https://www.pexels.com/tr-tr/fotograf/aromatik-kokulu-bitki-ortusu-aroma-8450383/