Narda (Punica granatum) Alternariosis ve diğer Fungal hastalıklar

Punicia granatumda fungal hastalıklar hasat sonrası kayıpların başlıca sorumlusudurlar. Punicia granatumdaki fungal hastalıkların çoğu bitkiye çiçeklenme döneminde bulaşıp, meyve olgunlaşana kadar belirti vermeden (latent) kalır. Diğer fungal hastalıklar da meyve hasat edilirken ya da hasat sonrası zararlandığı zaman bulaşır.

Punicia granatum‘un yaygın fungal hastalıkları Botrytis spp. tarafından yapılan Gri küf ve Penicillium tarafından yapılan Mavi küf hastalıklarıdır. Heart Rot ve Black Spot Alternaria alternata tarafından, Antraknoz ise Colletotrichum türlerine ve Coniella çürümesi de Coniella granati ye atfedilebilir.

Bu yazımızda temel olarak incelediğimiz Heart Rot hastalığının nasıl bulaştığını ve geliştiğini anlamak için Nar’ın gelişimini incelememiz gereklidir.

Heart Rot

Punicia granatumda hem hermafrodit hem erkek çiçekler aynı ağaçtadır. Erkek çiçekler bisexual olanlardan daha önce çiçek açarlar, ve böcekleri çekerler bu şekilde çiçeklerin kendi kendilerince döllenmesini azaltıp genetik çeşitliliği arttırır. Erkek çiçekte anter iyi gelişmiş olup, dişi organ gelişmemiştir, erkek çiçekler, hermafrodit çiçeklere göre daha küçüktür, Calyx çan şeklinde olup ovaryum V şeklindedir.

ilk resimde erkek çiçek görülmektedir, erkek çiçek meyve oluşturamaz. İkinci resimde Punicia granatumda görülen 3 çeşit çiçek görülmekte. Biseksüel çiçek meyve oluştururken, intermediate çiçekler daha az görülmekte olup bazen meyve oluşturabilirler.

Punica granatumun temel hastalıklarından biri Alternaria alternata tarafından yapılan Black Heart ya da Heart Rot adı verilen hastalıktır.

Soldaki resimde Alternaria alternatanın petrideki gelişimi görülürken, sağda konidileri mikroskop altında görülmektedir.

Heart Rot’un dışarıdan tespiti zordur, ve bu sebeple gıdanın işlendiği yerlerin kontaminasyonuna sebebiyet verebilir.

Solda dışarıdan sağlam gibi görünen Nar meyvesini görüyoruz, oysa meyvenin için küf tarafından çürütülmüştür.

---

Heart Rot hastalığı çiçeklenme ve erken meyve gelişimi dönemlerinde meyve bahçesinden, çoğunlukla yağmurdan sonra bulaşır. Narın Alternaria spp. tarafından enfeksiyonu, çiçeklenmeden hasat dönemine kadar seri inokülasyonlar kullanarak optimum enfeksiyon dönemini belirleyen Michailides ve arkadaşlarına (2008) göre çoğunlukla anter açılma aşamasında (açık çiçek) gerçekleşmektedir.

Çeşide bağlı olarak döllenmeden 5-8 hafta sonrası oluşan meyveye balausta adı verilir ve Bu daneli ve etli meyvenin en önemli morfolojik özelliği, fungus yerleşimi ve büyümesi için en uygun ekolojik nişi oluşturan kalın çiçek kaliksinin kalıntılarının kalıcılığıdır. Buna ek olarak, nekrotik stamenlerin (erkek organ) kalıcılığı, özellikle yara fungusları için ikincil kaynak görevi görür

Enfekte meyvenin sert kösele gibi kabuğu sağlıklı görünür ve sağlam kalırken, meyvenin iç çekirdeği kaliks ucundan başlayarak kısmen veya tamamen çürümüştür. Etkilenen meyve hafif anormal bir görünüm sergileyebilir. Kabuk rengi biraz daha açıktır ya da çürüme sebebi ile meyve daha hafif olabilir.

Bazı meyvelerde miseller alt lokuluslara da ulaşabilir. Sonra çok az sayıdaki meyvede miselyum tünel boyunca yürür ve alt loculusa ulaşır ve meyve olgunlaşana kadar yaklaşık üç ila dört ay boyunca latent kalabilir (Ezra ve ark., 2015b). Danelerde ilk hastalık gelişimi kahverengi yumuşak çürüklük ile belirgindir ve fungus büyüdükçe bu siyah ve kuru hale gelir. Patojen, meyve gelişimi ile birlikte içten içe yayılır ve sonuçta dane çürümesine neden olur (Zhang ve Mccarthy, 2012)

Heart Rot, hasat öncesi herhangi bir yöntem ile tedavi edilemez. Hastalığın yönetimi için bahçelerin sanitasyonu ve fungisit uygulaması tavsiye edilebilir.

A: Meyvede hastalığın yayılmasına olanak sağlayan baştan aşağı kadar uzanan “tünel”

B: Erkek organda görülen nekroz, bu nekroz hastalık için sürekli bir inokulasyon kaynağı da olabilir, bütün enfekte meyvelerde görülmez.

C: Enfeksiyonun erken döneminde renk değişimi dokuda görülebiliyor.

Alternaria meyve lekesi

Alternaria meyve lekesi adı verilen hastalık A.alternata tarafından yapılır. Meyve ve yapraklar üzerinde siyah lekeler görünür. Simptomlar meyve yüzeyinde sınırlıdır, meyve içine nüfuz etmez.

Aspergillus fruit rot

Aspergillus meyve çürüklüğü ya da iç çürüklüğü Aspergillus spp tarafından yapılır. A. alternata gibi meyve içinde çürüklük yapar ancak Heart Rot’tan farklı olarak meyve dışında da simptom gözlenir. Aspergillus niger ve Aspergillus flavus başlıca çürüklük yapan türler olmakla birlikte başka Aspergillus türleri de iç çürüklüğü yapabilirler.

A ve B aspergillus kaynaklı çürüme, heart rot olarak sayılmaz C ve D Alternaria alternata tarafından yapılmıştır. Dışarıdan meyvede simptom görülmez. Meyveler ve inner lamelada kahverengi (yumuşak) ve siyah (kuru) çürüklükler görülür.

Crown Rot

Botrytis cinera tarafından yapılır, Botrytis taç çürüklüğü denir. Ambalajlanmış haldeyken birbirine bitişik meyveler arasında bulaşabilir. Botrytis cinera gri küfler oluşturur.

Coniella Rot

Conielle çürümesi Coniella granati tarafından yapılır. Meyve dışında yağlı bir görümüm vardır. Meyve içinde yumuşak bir çürüklüğe yol açar.

Penicillium fruit rot

Genellikle Penicillium digitatum ve Penicillium italicum tarafından oluşturulur. Hasat sırasında ve sonrasında yaralanmış meyvelerde görülür.

Rhizopus fruit rot

Siyah ekmek küfü olarak da bilinen Rhizopus spp. tarafından oluşturulur. Bu saprofit fungus, ölü dokular, hasarlı dokular üzerinde ve meyve çok fazla olgunlaştığında sıcaklık ve nem uygunken gelişir.

Pomegranate anthracnose

Nar antraknozu Colletotrichum acutatum tarafından oluşturulur, başta meyve üzerinde suya benzer lekeler oluşur, sonra bu lekeler büyür, kahverengilerişir meyvenin hem kabuğunda hem içinde hasar oluşturabilir.

Alternaria alternata tarafından yapılan Alternaria iç çürüklüğünü (Heart Rot) diğer fungal hastalıklardan ayıran özelliği hastalığın meyve kabuğunda simptom vermemesidir. Ayrıca koşullara göre çok hızlı da gelişebildiğinden erken safhada tespiti çok zordur.

Önlemler

Bahçecilikte; düzensizliklerin kontrolü, dayanıklılığın arttırılması ve sağlıklı meyve üretiminin gerçekleştirilmesi uzun süreli depolama için kilit noktadır. Sulamanın düzenli yapılması, doğru ve zamanında gübreleme yanında en çok dikkat edilmesi gereken noktalardan biri yaprak uygulamaları arasında Kalsiyum gübrelemesidir. Kalsiyum; fizyolojik direnci ve hücre zarı stabilizasyonunu indükler, ürünlerin daha kaliteli olmasını sağlayarak hasat sonrası depolamayı destekler. Ayrıca çiçeklenme aşamasında ve çiçeklenmeden 1 ay sonra yapıldığında meyve çatlamasını da engeller.

Aslında, azot ve kalsiyum hastalıkların önlenmesi için anahtar kimyasal elementlerdir; ayrıca budama uygulamaları da bozukluk ve hastalık gelişimini etkileyebilir. Dünyanın bazı bölgelerinde, çoklu gövde yöntemi narlar için geleneksel yetiştirme uygulamasıdır, üç ila beş ana gövde geliştirilir ve dallar açık vazo budanır. Bu, yıldan yıla dal bakımını destekler ve hastalıklı bir dalın değiştirilmesine olanak tanır.

Tek gövde yöntemi, 30 cm yüksekliğe kadar tek bir gövde sağlar, daha sonra üç veya dört ana dala ayrılır; bu şekilde vazo şeklinin daha iyi korunması ve nar versiyonu için temel olan yeterli ışık penetrasyonu sağlanır.

---

YARARLANILAN KAYNAKLAR